GHÉP GAN

1. Định nghĩa ghép gan: Ghép gan là phẫu thuật thay thế một phần hay toàn bộ gan bị bệnh bằng một phần hay toàn bộ gan lành từ người hiến sống hoặc ở người hiến chết (chết não hay chết tuần hoàn/tim ngừng đập).

2. Chỉ định ghép gan: Chủ yếu chỉ định ở các dạng bệnh
- Các bệnh gan giai đoạn cuối (End-stage liver disease)
- Suy gan cấp (Acute liver failure)
- Ung thư tế bào gan nguyên phát (hepatocellular carcinoma)

3. Phân loại các nhóm bệnh có chỉ định ghép gan:

- Xơ gan không ứ mật bao gồm cả xơ gan do viêm gan siêu vi B, C, viêm gan do
mỡ không do rượu
- Bệnh gan ứ mật: Xơ gan mật nguyên phát, xơ gan mật thứ phát, viêm đường mật
xơ hóa nguyên phát
- Teo hẹp đường mật
- Suy gan cấp bao gồm cả bệnh Wilson mất bù cấp
- Bệnh chuyển hóa như bệnh thiếu hụt alpha -1-antitrypsin, bệnh Wilson, Bệnh
thiếu tyrosin…
- Các bướu gan ác tính hoặc lành tính

4. Cân nhắc xem xét nhiều khía cạnh trước khi chỉ định ghép gan:

- Liệu có biện pháp điều trị nào khác có hiệu quả?
- Liệu bệnh nhân có thể vượt qua phẫu thuật ghép gan và thời gian sau ghép?
- Các bệnh kèm theo có ảnh hưởng nặng đến chỉ định ghép?
- Bệnh nhân có thể tuân thủ điều trị sau ghép hay không?
- Tỷ lệ tái phát bệnh sau ghép có thể chấp nhận được không?

5. Làm thế nào để có thể tham gia vào chương trình ghép gan?
- Người bệnh phải được Bác sĩ chuyên khoa Nội tiêu hóa, Gan mật tụy, Viêm gan, Ung thư gan, Phẫu thuật viên ghép gan đánh giá tình trạng bệnh, đồng ý tiếp nhận vào chương trình ghép gan.
- Điều phối viên quản lý danh sách chờ ghép gan sẽ đăng ký thông tin bệnh nhân lên danh sách chờ ghép quốc gia sau khi Hội đồng chuyên môn thông qua.
- Bệnh nhân phải tái khám định kỳ theo lịch hẹn của Bác sĩ chuyên khoa.
- Thông tin của người bệnh (khi có diễn tiến khác) sẽ được điều phối viên quản lý danh sách chờ ghép gan cập nhật lên hệ thống (sau khi có ý kiến của Hội đồng chuyên môn) 24/24 giờ. Điểm ưu tiên tuyển chọn của người bệnh sẽ tự động cập nhật (nâng lên hay hạ xuống) tùy thuộc vào diễn tiến của người bệnh.
- Khi có người hiến gan, thông tin của người hiến được nạp vào phần mềm. Phần mềm sẽ tự động tìm kiếm người bệnh trên danh sách chờ ghép có đầy đủ các thông tin theo yêu cầu tuyển chọn. Sau đó hệ thống sẽ tự động tính toán điểm số ưu tiên và sắp xếp theo thứ tự từ cao nhất đến thấp nhất.

6. Thông tin cần để tính điểm ưu tiên cho người bệnh chờ ghép
- Nhóm máu
- Tuổi
- Chiều cao, cân nặng
- Thời điểm đăng ký
- Tình trạng khẩn cấp
- Bệnh nhân có ghép tạng trước đó hay không?
- Bệnh nhân có đái tháo đường không?
- Khoảng cách địa lý

7. Thời gian tái khám:

Tùy thuộc vào tình trạng của mỗi bệnh nhân, thời gian tái khám định kỳ trong khoảng từ 2-3 tháng một lần. Điều phối viên sẽ cập nhật thông tin mới nhất của người bệnh lên hệ thống. Điểm số xếp hạng ưu tiên sẽ thay đổi theo sự cập nhật này.

8. Quy trình chuẩn bị bệnh nhân khi được tuyển chọn ghép:
- Điều phối viên quản lý người bệnh ghép gan sẽ mời người bệnh được tuyển chọn vào viện.
- Khi nhập viện, người bệnh nhớ mang theo đầy đủ hồ sơ khám bệnh, căn cước công dân, thẻ Bảo hiểm y tế. Viện phí có thể thực hiện chuyển khoản (không nên mang nhiều tiền mặt theo)
- Bác sĩ sẽ thăm khám, đánh giá lại người bệnh vào thời điểm tuyển chọn.
- Thực hiện các xét nghiệm tiền phẫu khẩn theo ý kiến chuyên môn.
- Giải thích nhắc lại quy trình thực hiện, lợi ích, các tai biến, biến chứng cuộc mổ, thời gian nằm viện, ký cam kết trước mổ.
- Giải thích việc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép
- Chuẩn bị người bệnh theo chương trình cuộc mổ đại phẫu, ký cam kết
- Đưa người bệnh đến phòng mổ theo y lệnh Bác sĩ
- Sau khi mổ xong, người bệnh sẽ được chuyển sang khu vực hậu phẫu
- Sau khi hậu phẫu ổn định, người bệnh sẽ được chuyển lên lầu trại
- Khi ổn định, người bệnh sẽ được cho xuất viện và tái khám định kỳ theo hẹn
Thời gian nằm viện cho bệnh nhân sau ghép gan trung bình 3-4 tuần tùy tình trạng bệnh.